مجلة قلم رصاص الثقافية رهان أخير على دور الفكر الحر والمسؤول في إعادة بناء الوعي واستعادة منظومة القيم، "على قلم وساق" من أجل ثقافة هدفها الإنسان.
De Syrische Vloek
Het lawaai van Europa zal je niet helpen je oren af te wenden van wat er in Syrië gebeurt, en de lichten van de drukke stad zullen je niet helpen haar duisternis te vergeten. Velen van ons hier schrokken toen we ontdekten dat de duisternis in ons zit—dat wij haar niet hebben geschapen!
Een grote zonde nestelt zich in onze borst; ze verstikt ons, verscheurt wat er nog over is van de glimlach van kinderen in onze harten. Ze slaat en sust tegelijk, als een algemene depressie die ons wegrukt uit de diverse Berlijnse parken en ons omsmelt in de smeltkroes van het Syrische zijn.
Welke zonde is het die ons is opgedrongen? We hebben gezien en geleerd dat voor elk probleem op aarde op de een of andere manier een oplossing bestaat—behalve voor ons… en voor wie met ons verstrikt zit in de Syrische complexiteit, die op de een of andere manier zo weerzinwekkend is geworden… tot vervelens toe.
Ik heb altijd gedacht dat wij een eenvoudig volk zijn, gemakkelijk te lezen—als je dat zo mag zeggen. Maar vandaag besef ik dat wij een complex volk zijn, tegenstrijdig, vol historische knopen… Een volk dat religieuze en filosofische conflicten op zijn schouders draagt, en de mensen van mijn land pronken zelfs met die historische onzin. Ze naaien er vlaggen voor, schrijven er gedichten over, componeren melodieën die verleiden en aanzetten, die treuren en dreigen, die huilen en overwinnen!
Maar ze zijn niet in staat iets te creëren dat de Syrische mens—gewoon als “mens”—kan verbinden met de moderne menselijkheid, met al haar tekortkomingen die ik verafschuw, maar die toch menselijker blijft dan de verhalen van de voorvaderen en de religieuze politieke conflicten die van ons volk bloed hebben vergoten dat de harten van rouwende moeders vult… het overstroomde het rijk van koning Salomo.
De vloek van Syrië, met alles erin en vooral in haar voortbestaan—en in onze trots op die vloek!
Als we de Palestijnse vloek naast de Syrische leggen—en wat zijn we trots op het wegen van de ene vloek tegen de andere!—dan ontdekken we dat hun vloek minder vloek is dan de onze. Om vele redenen, waarvan de belangrijkste is: zij kennen de directe oorzaak van wat er gebeurt. En zodra de oorzaak bekend is, houdt de verbazing op.
Onze vloek is een mengsel van een misvormde platonische gedachte, een last van politieke en religieuze geschiedenis, opgefleurd met roestige tribale en clan-loyaliteiten, een beetje regionalisme, wat etniciteit… en tot onze voortdurende verbazing: een verminkte vorm van racisme, gekruid met onze eigen specerijen, de geur van onze wierook, en onze gedichten die pronken met dreiging en vergiffenis… maar pas nadat we de ander hebben vernietigd en hem van zijn geld, zijn jeugd en zijn herinneringen hebben beroofd!
Hoe mooi zijn wij… en hoe barmhartig!
In mijn land, in dit geografische stukje, doden we elkaar om verschillende redenen. Zelfs als je probeert een bemiddelaar te zijn om bloedvergieten te stoppen, liggen er vele kant-en-klare beschuldigingen voor je klaar—met uiterste precisie op maat gemaakt—tot je jezelf ervan overtuigt dat je bloed verspild mag worden, je inspanning gewaardeerd is, en je beloning bij hun god ligt.
De “buitenaardse” die uit ons midden kwam—op een ongelooflijke manier die niet te bevatten is—herinnert ons aan de vreemdheid van onze vloek. (De dichter en filosoof op wie men boos is: Adonis.) Hij zei dat we een “totale breuk met de geschiedenis” nodig hebben. Einde citaat.
Ik, met mijn beperkte ervaring en bescheiden blik, hoop dat we eraan kunnen toevoegen dat we een echte breuk nodig hebben met de god van de Syrische vloek.
Vijftien minuten lopen van mijn huis naar het treinstation, waarvan een van de treinen mij naar het hart van Berlijn brengt—Mitte in het Duits.
Vijftien minuten per dag loop ik tussen wilgen- en acaciabossen, luisterend naar de betoverende en verrassende geluiden van de vele vogelsoorten in dit rustige land.
En van de vogelgeluiden dwaalt mijn muzikale geheugen af naar een waardevol muzikaal werk waaraan ik deelnam met de gevluchte Syrische componist, maestro Nouri Rahibani, die een prachtig orkestwerk componeerde op Duitse tekst—vol dankbaarheid, lof en herinnering aan dit nieuwe land, dat hem opnam en met hem samensmolt tot wat Bach en Wagner schiepen.
Ik was jonger, minder ervaren, nauwer van blik, en stelde mezelf niet de rechtstreekse vragen die de ballingschap ons via eenzaamheid leert stellen.
God hebbe uw ziel, meester Nouri… Ik denk dat ik nu begrijp waarom u zo verliefd was op het land van de “Duitse”.
Vijftien minuten van mijn huis naar het treinstation zijn genoeg om mezelf eraan te herinneren dat de god van Syrië totaal anders is dan de god van Duitsland—of je dat nu prettig vindt of dat zo’n voorstel je irriteert. Maar het voelbare en het bekende verschillen van wat wij denken en wensen.
Het is onmogelijk dat we bidden tot dezelfde god die de volkeren van de aarde leidt, met al hun verschillende rampen!
Onze god is de Syrische god, verzonken in de vuren van oorlogen die allang gestorven zijn, met enkel hun geschriften en overleveringen als restant.
Onze god verheerlijkt het nasakh en mansukh, vervloekt de heerschappij van de rede, en verwijdert zich ver van de logica.
Syrië is een vervloekt land… vanaf het begin van de geschiedenis tot vandaag.
Maar kunnen we ons die cruciale vraag stellen: wie is er vervloekt? Wij? Of het land?
